METADISCIPLINARITY, SCHOLARS, & SCHOLARSHIP

by Uygar Özesmi
The Earth at the beginning of the 20^th century still faces a dementia of the humyn society that destroys the conditions of existence for other living beings and is an affliction onto itself. This social dementia (1) is usually called to consciousness by its symptoms as the biodiversity crisis, environmental decay, global warming, environmental injustice, ethnic violence, urban and rural poverty and so on.

Scientists and other scholars in academic disciplines that have been the key producers of ideas, information, and technologies either close their eyes to the havoc, or are in a race of pointing to the imminent cataclysm and documenting the torrent. The technologies they produce and the policies they inspire are cures to the symptoms that either exacerbate the havoc by damming the destructive forces, or are food to strengthen the structures of destruction, and usually are diversions unto the less powerful. The philosophical commitments that the scholarship is based on is the same that has caused the current affliction and imminent debacle. Some of the current disciplinary, interdisciplinary, multidisciplinary, or transdisciplinary scholarship that has managed to move beyond documenting, describing, explaining and predicting, tries to stop the devastating impact of humyns on themselves and the planet yet fails to face the complex and wicked reasons of the increasing devastation and imminent debacle, partly because they are locked into the same philosophical base that destruction operates on.

The concept - metadisciplinarity- and its meronyms - metadisciplinary scholarship and metadisciplinary activism - transforming learning into humyn action is proposed. I refrain from disciplining metadisciplinarity by not defining it. The state of non-definition enables the unimagined possibilities to become possibilities. Yet I will propose - for further modification- what cannot be considered metadisciplinarity, metadisciplinary scholarship and metadisciplinary activism and possibilities in imagining metadisciplinarity. The charting of the impossible should not be taken as simple dialectical negation, not only because I see no reason to be bound by a "is or is not logic," but more importantly because I do not want to set an endpoint and leave an open door to continued imagining.

A scholar can not imagine a new form of scholarship without any reference to the past or to the academic institutions that existed prior to the act of thinking. Therefore in locating this new form of scholarship we inherently have to face disciplinarity itself. This confrontation is visible in prefixing disciplinarity with meta-. The prefix positions the unimagined posibilities behind, besides, after, above, beyond, and transformed, everywhere in time, space and unimagined dimensions, but not only disciplinary. Metadisciplinarity is also not only disciplinary because it will not let itself be disciplined and operates in a dimension not accessible to disciplines because of disciplining. Metadisciplinary scholarship does not only assume that disciplines, as they operate, produce, and suppress are bound with concrete, fluid or nonexistent epistemological frames, yet it does not succumb to frames and categorization. Metadisciplinarity is not only interdisciplinary or multidisciplinary because it does not operate only among disciplines or incorporates only multiple disciplines, maybe it can operate in dimensions that look into the disciplines. Metadisciplinarity is not only transdisciplinary because it does not require a rootedness in any discipline nor does it require communication and positioning in other disciplines. Metadisciplinarity does not have to have a commitment to a body of literature or a set of nomenclature.

The purpose of metadisciplinarity is not to erase disciplinarity, its scholarship and activism. Disciplinarity will no doubt continue to exist, but should not be a straight jacket put by an academia in denial to scholars questioning the reasons of society in dementia. Can metadisciplinarity provide space for those scholars that would like to go beyond the structures, rules, conditions and ways of thinking and conceptualization set by academic disciplinary practice? Can metadisciplinary scholarship question political impositions and stay away from alliances, and can they strive for an ideal, and a set of principles that they do not have to sacrifice for institutional, political, and financial reasons?

Can metadisciplinary scholarship exist by synthesizing data and theory from many disciplines first and then producing its own in a manner that can not be categorized or put into any discipline, and not be derided by disciplinary convictions. And yet can it be that these epistemological products can remain as metadisciplinary knowledge without being appropriated by a discipline or transmutating yet into another discipline. Can the products carry the metadata of recognition and process, and not allowed to be fed into the structures of social dementia (2).

Can metadisciplinary scholarship use methodologies that have not yet been defined and articulated, and not be disregarded, but explored? And when scholars use traditional methods, developed and refined by disciplines, can they escape categorization once again? Can a scholar engage in the methodologies of a certain discipline and yet retain a metadisciplinary outlook? Can metadisciplinary scholarship yield to a prudence of knowledge and information production that by processing provides for intelligent cognitive models for humyns rather than unconnected and inflated models that further dementia? Here social dementia is visible as the disintegration of societal cognition into smaller and smaller knowledge systems (e.g. disciplines) that examined outside their context and relationship to other knowledge systems lead to a dangerous misrepresentations (3) of the Earth, our relationship to it and to fellow humyns.

For all these questions we can imagine the answer yes far less than no, but yet we still have the freedom of imagining, just before our imagination deteriorates with the ever engulfing dementia.

Acknowledgements: Premesh Lalu, Adam Sitze for their immense help in imagining metadisciplinarity.

Notes

1. The description of social dementia has been articulated in environmental and eco-feminist literature since the 1960's and is quite known to the social and ecological fieldworker in any urban and rural setting. The dementia is most readily diagnosed in the Feast World and its symptoms are very visible in the Tied World.

2. Scholarship and disciplines have been under the support, control, and exploitation of the very structures that are part of social dementia. Therefore, what is the possibility for the metadisciplinary intellectual agenda to exist and its products not be used to further the dementia? How can the monopoly and control of knowledge and information be abolished?

3. Emergent properties of systems are invisible in disciplinary work due to isolation of subject and objects of study (system concepts and components) from its larger social and biophysical context.

Edited 3/6/1999 and 3/8/1999

Last Edited 7/12/2015

Özesmi, U. 1999. Metadisciplinarity, Scholars, and Scholarship. Online Third Revised Edition 2015 

Evimizdeki gizemli dışkı

Dışkıdan tür teşhisi pek de keyifli bir uğraştır esasında... çekmecemde hala bir kutuda 1994 yılında Kanada'nın Yeni İskoçya (Nova Scotia) eyaletinde bulduğum bir Amerikan geyiği veya mus (Moose) dışkısını sakladığımı itiraf edeyim - pek çok kuş gözlemcisi arkadaşım da evlerinde mutlaka bir baykuş topağı (pellet) saklarlar doğrusu. Bu bebekliğimizde kakamıza meraklı olduğumuz anal devreyi tam üstümüzden atamadığımızdan dolayı değil herhalde, ama merak duygusu bir ömür boyu...

Dolayısıyla evimizin muhtelif yerlerinde bir gizemli dışkı bulduğumuzda merak duygusuyla hemen evdeki dışkı teşhisi içeren kitaplarıma sarıldım. İlk aklıma gelen evimizde bir gelincik olduğuydu... Neden gelincik derseniz, nedeni biraz kuş dışkısına benzese de hem dışkının büyüklüğü küçük kuşlar için fazla büyüktü hem de dışarı çıkmak için cama çarpıp durmasından zaten mutlaka anlardık. Üstelik bütün pencereler sivrisineğe karşı telle kaplandığı için de bu mevsimde zaten kuşun eve girip çıkmasına imkan yoktu... bir de çatıdaki tıkırtıları düşününce belki çatıya açılan küçük kovuklardan inmiştir diye düşündük, onun için gelincik diye umduk!

bkz. https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelincik_(memeli)

Tarif edecek olursak bir defa dışkı küçüktü yani yaklaşık 2 cm uzunluğunda ince ve siyah biraz da sanki yenilen kemikten kaynaklandığını sandığım beyazlık vardı... üstelik içini deştiğimde bir sürü böcek dış iskeleti ile karşı karşıya kalmıştık, yani bir kez dağılınca un ufak oluyordu. Gelinciğin küçük kemirgenler dışında böcek ve örümcekle beslendiğini biliyordum. Hem keşke gelincik olsa diye düşündük - evde bizimle yaşayan bir gelincik düşünsenize! Çocukluğumda babamdan kışın ocağın yanına kıvrılıp yatan, normalde tavan arasında yaşayan gelincik hikayeleri duymuş birisi olarak gelincik olmasını çok istedim doğrusu... gelincik böcek, fare ve sürüngen yediği için evde olmasının bir zararı değil tam tersine yararı da olacaktı... gel gör ki araştırma hevesim kolay ikna olmadığım için sönmedi... araştırmaya devam ettim.

Bir dışkı teşhis anahtarı basit bir soruyla başlıyordu...

Ucunda bir beyazlık var mı? Evet deyince hemen seni kurbağa ve yılanlar bölümüne atıyordu... demek gelincik değil kurbağa veya yılandı bu dışkının müsebbibi.

Anlaşılan kurbağa ve yılanlar çiş yapmıyor bunun yerine çişi dışkı ile paketleyip beraber dışarı atıyormuş - bu beyazlık ise çişin içindeki azottan kaynaklanıyormuş - dolayısıyla bu beyazlığın artık sıvılaşmış bir kemik değil azot içerdiğini ve bu yüzden kurbağa dışkısının tarımsal gübre olarak kuş dışkısıyla aynı mahiyette ve faydada da olduğunu öğrenmiş olduk.

Bu büyüklükteki bir dışkı şayet bir yılandan geliyorsa evimizde bayağı büyük bir yılan vardı - doğrusu buna da sevinmedik değil. Çünkü evde yaşayan bir yılan yine haşeratı temizleyeceği gibi bize de bir zararı olmazdı, zaten evin içi serin olduğu için pek de hareketli olmayacaktı - ama bu kadar büyük bir yılan olsa herhalde görürdük.

Ya kurbağa? Peki hani şu evin etrafında gördüğümüz kurbağalardan eve girmiş bir tanesi olamaz mıydı üstelik 1.9 cm uzunlukta bu dışkıyı bir kurbağa çıkartabilir miydi?

Tabi ya - 15 cm boya kadar büyüyebilen bizim buralarda sürekli gördüğümüz Siğilli Kurbağa, latince adıyla Bufo Bufo olabilirdi pek tabii - siğilli dendiğine bakmayın çok yakışıklı kendisi 

bkz. 

http://www.arkive.org/common-toad/bufo-bufo/image-A24405.html#src=portletV3api

o siğil denilen şeyler saldırıya uğradığında güçlü birer zehir salgılayan bezler. Onun için yırtıcı kuşlar ve memeliler pek yemeye cesaret edemiyor onları. Daha fazla bilgi için ise bu harika sayfayı gözden geçirebilirsiniz

http://www.turkherptil.org/IcerikDetay.asp?IcerikKatId=&TurId=476

Gizem halen sürüyor - büyük ihtimalle evimizde bir yerlerde sessiz sakin bir büyük kurbağa sobanın veya kanepenin altında, perdelerin etekleri altında geceyi bekliyor. Evde sesler kesilince ortaya çıkacak ve evdeki böcekleri tek tek temizleyecek afiyetle. 

Kendisiyle şahsen tanıştığımızda buraya bir not düşerim mutlaka, umarım bu yazıyla dışkı bilimin (scatology) büyülü dünyasına siz de aşina olmuşsunuzdur.

Belki birgün evimize bir gelincik de ortak olur diye hala umut ediyoruz.

Uygar Özesmi ve Oya Ayman - Marmariç, Dernekli Köyü, Bayındır, İzmir - 9 Ağustos 2015

Kitap: Permakültür Bahçeleri - Toby Hemenway

Bir yılı aşkın süredir buraya herhangi bir yazı koymamışım. Esasında şaşırtıcı değil çünkü bu arada hayatımızı değiştirdik. Bir sene önce İstanbul'da yaşarken bugün size bu yazıyı İzmir Bozdağlar'da bir orman köyünden yazıyorum. Bu yazıyı güneş panellerinden gelen elektrikle ve güneş elektriği ile çalışan bir modemden yazıyorum. Etrafta ispinozlar bütün gücüyle şakıyor, ve arıların vızıltısını duyuyorum. Karşımda ise sarıçam kaplı Bozdağlar yuvarlanıp gidiyor. Bizim köyün ismi Marmariç, ve burada Permakültür eğitimi veriliyor ve kimi uygulamaları yapılıyor, onun için bir yıl sonra burada yaşarken ilk açılışı permakültüre dair bir kitabın tanıtımıyla yapayım. Üstelik çevirisini de sevgili İlknur Urkun Kelso yapmış.

Permakültür Bahçeleri kitabı, hayal gücünüzü harekete geçirerek, permakültürün en temel mesajını okurlara ulaştırıyor: Doğaya karşı değil onunla birlikte çalışırsak daha güzel, daha bereketli ve daha bağışlayıcı bahçeler yaratabiliriz. Toby Hemenway’in gösterdiği gibi işbirliği içinde çalışabilen ve;

Toprağın verimliliğini ve yapısını geliştirmek ve korumak,

Peyzajın içinde suyu yakalamak ve sudan tasarruf etmek,

Faydalı böcekler, hayvanlar ve insanlar için habitat sağlamak,

Mevsimsel meyveler, yemişler ve diğer gıdalar üreten yenebilir bir “orman” yaratmak

gibi çeşitli işlevler üstlenen bitkileri topluluklar şeklinde bir araya getirerek arka bahçenizde bir ekosistem yaratmak hem kolay hem de tatmin edici bir uğraş.

Bu gözden geçirilmiş ve güncellenmiş baskıya, yetiştirme alanları çok kısıtlı olan kentte ya da banliyöde yaşayan insanlar için özel olarak tasarlanmış, kentsel permakültür üzerine yeni bir bölüm de eklenmişt. Elinizdeki bahçe ya da tarla ne büyüklükte olursa olsun permakültürün temel ilkelerini uygulayarak orayı daha çeşitli, daha doğal, daha üretken ve daha güzel hale getirebilirsiniz.

Bakın 350.org'un kurucusu ve yazar Bill McKibben ne demiş kitap hakkında:

“Dünyaya geldiğimizde bize bir kullanma kılavuzu vermedikleri için arada bir bazı bilge kişilerin kılavuzlar yazması büyük bir hizmet.  Permakültür Bahçeleri  bunların en önemlilerinden biri ve geleceğin dünyası için kesinlikle ihtiyaç duyacağımız bir kitap.”

Yeni İnsan Yayınları Sayfa Sayısı: 288, ISBN No: 978-605-5895-60-0, Etiket Fiyatı: 30 TL

Permakültür Bahçeleri - Toby Hemenway,  çev. İlknur Urkun Kelso

Birinci Bölüm: Bahçedeki Ekosistem 

1. Ekolojik Bahçe Nedir............................................................................................................15

2. Bahçıvanlar için Ekoloji........................................................................................................32

3. Ekolojik Bahçe Tasarımı........................................................................................................45

İkinci Bölüm: Ekolojik Bahçeyi Oluşturan Öğeler

4. Toprağı Canlandırmak ........................................................................................................77

5. Su Hasadı, Tasarrufu ve Kullanımı.....................................................................................102 

6. Çok İşlevli Bitkiler..............................................................................................................124

7. Arı, Kuş ve Diğer Faydalı Hayvanları Bahçeye Çekmek.......................................................153

Üçüncü Bölüm: Ekolojik Bahçenin Kurulumu

8. Bahçe için Topluluklar Yaratmak........................................................................................177

9. Bahçe Birliklerinin Tasarlanması .......................................................................................192

10. Gıda Ormanının Kurulması ............................................................................................208

11. Şehirde Permakültür Bahçeciliği.......................................................................................228

12. Bahçe Birdenbire Açılır.....................................................................................................249 

Toby Hemenway permakültür üzerine Kuzey Amerika'da yazılmış ilk kapsamlı eser olan Permakültür Bahçeleri’nın yazarı ve Portland Eyalet Üniversitesi'nde Yardımcı Doçent’tir. Heather C. Flores'in Food Not Lawns kitabının önsözünü yazmıştır. Tufts Üniversitesi'nden biyoloji diplomasını aldıktan sonra uzun yıllar genetik ve immünoloji alanında, önce Harvard ve Seattle Washington Üniversitesi gibi akademik laboratuarlarda, sonrasında büyük bir medikal biyoteknoloji şirketi olan Immunex'te araştırmacı olarak çalıştı. Tam da biyoteknolojinin gittiği yön kendisini rahatsız etmeye başladığı dönemde, sürdürülebilir peyzajlar, evler ve işyerleri tasarlamak için ekolojik ilkelere dayalı bir yaklaşım olan permakültür ile tanıştı. Bunun üzerine kariyerini değiştiren Toby, eşiyle birlikte 10 yıl çalışmanın sonucunda güney Oregon’da kırsal bir permakültür sistemi kurdu. 1999-2004 yılları arasında ekolojik tasarım ve sürdürülebilir kültür dergisi Permaculture Activist’in yardımcı editörlüğünü yaptı. Halen Oregon Portland’da yaşamakta ve kentsel sürdürülebilir kaynakları geliştirdiği bir proje yürütmektedir. Ülkenin çeşitli yerlerinde permakültür eğitimleri, ekolojik tasarım danışmanlığı ve seminerler vermektedir. Whole Earth Review, Natural Home ve Kitchen Gardener gibi dergilerde yazıları yayınlanmıştır. Ekolojik tasarım atölyeleri, eğitimleri ve danışmanlık hizmetleri için kendisine ulaşabilir, web sitesine www.patternliteracy.com adresinden erişebilirsiniz.

İlknur Urkun Kelso 1982’de doğdu. ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Lisans, ODTÜ Kentsel Politika Planlama ve Yerel Yönetimler Yüksek Lisans diplomalarını aldı. Stratejik planlama ve proje uzmanı, TMMOB Şehir Plancıları Odası’nda profesyonel yönetici ve Altınoluk Belediyesi’nde Şehir Plancısı olarak çalıştı. 2010 yılında 72 saatlik Permakültür Tasarım Sertifikası kursunda çevirmenlik yaparak tasarımcı sertifikası aldı. Bir ekolojik yaşam girişiminde doğal yöntemlerle arıcılık yaptı. Ekoloji ve sürdürülebilir yaşam konularında çevirmenlik, evinde balkon bahçeciliği, Kazdağı’nda aktivizm, Dünyayı Kurtaran Kadınlar’da blog yazarlığı, permakültür giriş kurslarında eğitmenlik, bulduğu her fırsatta takas yapmakta, bu sırada dikiş, örgü ve resim malzemelerini daima elinin altında bulundurmaktadır. İlknur Urkun Kelso aynı zamanda Yeni İnsan Yayınevi Yeşil Politika Serisi’nden Philip B. Simith ve Manfred Max-Neef’in birlikte yazdığı Ekonominin Gerçek Yüzü ve David Sobel’in kaleme aldığı Ekofobiyi Aşmak kitaplarını çevirdi.