Verbotene Frucht: Teufelskreis der Vertreibung bei Uygar Özesmi

von dem Buch

VerboteneFrucht: Teufelskreis der Vertreibung

Dr. Uygar Özesmi

Wenn die verbotene Frucht gegessen wird, kommt die Vertreibung. Das Paradies ist Vergangenheit. Der Mensch hat das Paradies durch Landwirtschaft und Technologie sowie die Gier nach Macht verloren. Die Völker, die ein Teil der Natur waren, findet man nun im Museum. Heute macht der Mensch aus dem Paradies eine Hölle. Es gibt keinen Menschen, der das noch nicht gemerkt hat. Diejenigen, die das wahrnehmen, sehen, dass das Paradies durch Menschenhand verschwindet. Diejenigen, die das wahrnehmen, tun sich trotz allem sich schwer, zu handeln.

Gibt es einen Ausweg aus dem unvermeidbaren Ende und dem großen Leiden? Wo ist der Ausgang der Hölle? Die verbotene Frucht muss wieder gekostet werden. Diesmal müssen wir uns das Geflecht anschauen, um den Ausgang zu finden… uns selbst im Geflecht anschauen und uns die einzelnen Knoten im Geflecht. Wir sind kein Teil der Natur mehr. Wir haben uns von der Natur abgetrennt und sind nun eine zerstörerische Last für die Natur. Von Tag zu Tag breiten wir uns immer mehr aus und verbrauchen die Natur. Finden wir den Lebensbaum und damit die Balance mit der Erde und der Natur? Wie können wir uns umwandeln und was für eine Zukunft werden wir der Menschheit hinterlassen? Schmeckt die verbotene Frucht bitter oder süß? Bitte beißen sie hinein …

Der Gott hat zunächst ‘es werde Licht’ gesagt und hat das Licht von der Dunkelheit geschieden. Er nannte das Licht Tag und die Dunkelheit Nacht.

Danach hat er das Wasser von der Luft getrennt und nannte sie Himmel. Die Gewässer sammelten sich und in der Mitte entstand Land und in seiner Umgebung entstanden Meere.

Er sagte, dass grüne Pflanzen aus den Samen sprießen sollen und die Obstbäume sollten ihre eigenen Früchte mit Samen darin tragen. Das Land war mit grünen Pflanzen bedeckt, die sich mit ihren Samen vermehrten und brachte die Bäume, die Früchte und die darin enthaltene Samenarten hervor.   

Manche Früchte fielen auf dem Boden, ihre Samen verbreiteten sich, es sind neue Bäume entstanden und diese Bäume trugen Früchte und verbreiteten ihre Samen und der Rad der Zeit drehte sich immer mehr. Die Bäume schmückten das Land.

Der Gott, der sich über seine Taten freute, sagte, dass im Himmel Lichter sein sollen, die den Tag und die Nacht unterscheiden. Diese Lichter sollten ein Zeichen für die Jahreszeiten, Tage und Jahre sein und Licht für das Land sein. Er schuf zwei große Lichter, das große Licht sollte den Tag beherrschen und das kleine Licht die Nacht und es sollten Sterne sein. Er platzierte diese Lichter im Himmel, damit sie die Erde beleuchten.

Er sagte, dass die Gewässer Lebewesen auf dem Land und fliegende Vögel unter dem Himmel entstehen lassen sollen. Der Gott schuf die Wale und alle anderen Lebewesen, die im Wasser entstanden und sich bewegten. Der Gott, der sich über seine Taten freute, sagte, dass die Artenvielfalt größer werden und das Land sowie den Himmel schmücken soll.

Die Früchte wurden Futter für die Tiere. Die Samen, die den Verdauungstrakt durchlaufen konnten, fielen an einem anderen Ort zu Boden. Neue Bäume grünten, trugen Früchte, verbreiteten ihre Samen und der Rad der Zeit drehte sich immer wieder. Die Bäume starben und grünten. Dort, wo ein Same fiel, grünte es wieder, Tausende Arten besetzten die Erde.

“2. Allah ist es, Der die Himmel, die ihr sehen könnt, ohne Stützpfeiler emporgehoben hat. Dann herrschte Er über Sein Reich. Und Er machte (Sich) Sonne und Mond dienstbar; jedes (Gestirn) läuft seine Bahn in einer vorgezeichneten Frist. Er bestimmt alle Dinge. Er macht die Zeichen deutlich, auf daß ihr an die Begegnung mit eurem Herrn fest glauben möget.

3. Und Er ist es, Der die Erde ausdehnte und feststehende Berge und Flüsse in ihr gründete. Und Er schuf auf ihr Früchte aller Art, ein Paar von jeder (Art) Er läßt die Nacht den Tag bedecken. Wahrlich, hierin liegen Zeichen für ein nachdenkendes Volk.

4. Und auf der Erde liegen dicht beieinander Landstriche und Gärten von Weinstöcken, Kornfeldern und Dattelpalmen, die auf Doppel- und auf Einzelstämmen aus einer Wurzel zusammenwachsen; sie werden mit demselben Wasser getränkt, dennoch lassen Wir die einen von ihnen die anderen an Frucht übertreffen. Hierin liegen wahrlich Zeichen für ein verständiges Volk. “(Kuran, Ra’d 13, 2-4)

Und er schuf den Mensch und gab ihm die Verantwortung von den in Meer lebenden Fischen, im Himmel fliegenden Vögel, den Tieren und von dem auf der Erde sich bewegendes Lebewesen. Der Gott schuf den Mensch, und diesen als Frau und Mann. Er nannte diese Adem und Eva.

Er ließ Adem und Eva im Garten des Paradies und mit dieser Verantwortung gegenüber anderen Lebewesen alleine. Er sagte “Vermehrt euch, lebt mit der Erde und allen Lebewesen in Harmonie, passt euch meinen Naturgesetzen an”.

“23. Wahrlich; er hat nicht getan, was Er ihm geboten hat.

24. So soll der Mensch doch seine Nahrung betrachten.

25. Siehe, Wir gossen das Wasser in Fülle aus.

26. alsdann spalteten Wir die Erde in wunderbarer Weise

27. und ließen Korn in ihr wachsen

28. und Reben und Gezweig

29. und Ölbäume und Palmen

30. und dicht bepflanzte Gartengehege

31. und Obst und Futtergras

32. als Versorgung für euch und euer Vieh.” (Kuran - Abese, 80,23-32)

Und Er ist es, Der aus dem Himmel Wasser niedersendet; damit bringen Wir alle Arten von Pflanzen hervor; mit diesen bringen Wir dann Grünes hervor, woraus Wir Korn in Reihen sprießen lassen; und aus der Dattelpalme, aus ihren Blütendolden, (sprießen) niederhängende Datteltrauben, und Gärten mit Beeren, und Oliven- und Granatapfel-(Bäume) einander ähnlich und nicht ähnlich. Betrachtet ihre Frucht, wenn sie Früchte tragen, und ihr Reifen. Wahrlich, hierin sind Zeichen für Leute, die glauben. (Kuran - En'am, 6, 99).

Der Mensch hat die Regeln des Paradiesgartens vergessen und glaubte dem Teufel…

35. Und Wir sprachen: "O Adam, verweile du und deine Gattin im Paradies und esset uneingeschränkt von seinen Früchten, wo immer ihr wollt! Kommt jedoch diesem Baum nicht nahe, sonst würdet ihr zu den Ungerechten gehören."

36. Doch Satan ließ sie dort straucheln und brachte sie aus dem Zustand heraus, in dem sie waren. Da sprachen Wir: "Geht (vom Paradies) hinunter! Der eine von euch sei des anderen Feind. Und ihr sollt auf der Erde Wohnstätten und Versorgung auf beschränkte Dauer haben." (Kuran – Bakara, 2,35-36)

“120. Jedoch Satan flüsterte ihm Böses ein; er sagte: "O Adam, soll ich dich zum Baume der Ewigkeit führen und zu einem Königreich, das nimmer vergeht?"

121. Da aßen sie beide davon, so daß ihnen ihre Blöße ersichtlich wurde, und sie begannen, die Blätter des Gartens über sich zusammenzustecken. Und Adam befolgte das Gebot seines Herrn nicht und ging irre.” (Kuran – Tâhâ, 20, 120-121)

Adam und Eva, die die glänzende, attraktive und süße Frucht des ewigen Baumes gegessen hatten, erkannten auf einmal ihre Geschlechter, sahen ihre Unterschiede, sie wurde schwach und er wurde stark. Sie wurde fruchtbar und er wurde Herrscher. Wie die Frau wurde auch die Natur zur Fortpflanzung und zum Dienen verurteilt…   

Sie akzeptierten die Naturgesetze Gottes nicht. Sie dachten, dass sie über die Natur und über die Frau herrschen können. Sie sahen sich wie Gott. Die Tiere haben sie ins Joch gespannt und hingen einen Pflug daran. Sie spalteten die Erde und legten den Samen selbst in die Erde. Der Same konnte nicht dort fallen und grünen, wo er wollte. Das Tier konnte nicht dorthin laufen, wo es wollte und sich nicht paaren, mit wem es wollte. 

Statt der Brust der Natur, des Schattens der Bäume, der Sicherheit der Höhlen häuften sie Erde und Steine an, vertrauten nur einander. Sie begriffen die Natur als Feind, hatten davor Angst. Die Gabe Gottes, den Samen und die Frucht haben sie versteckt, von dem Versteckten gaben sie nur, wem sie wollten…  

“Und es gibt kein Geschöpf auf der Erde, dessen Versorgung nicht Allah obläge. Und Er kennt seinen Aufenthaltsort und seine Heimstatt. Alles ist in einer deutlichen Schrift (verzeichnet)”  (Kuran – Hûd, 11, 6)

Adam und Eva vermehrten sich, und auch wenn ihre Mägen manchmal satt, manchmal nicht satt wurden, ihre Augen wurden nie satt. Sie wollten immer mehr, wurden immer mehr. Sie verbreiteten sich auf der ganzen Welt, vergaßen ihre Verantwortung. Sie vertrieben die Pflanzen und die Tiere, ließen kein freies Land, Wald und Gewässer übrig. Sie haben alles für sich beansprucht, füllten diese Orte mit den gewünschten Pflanzen und Tieren.  

Diejenigen, die sich an den Paradiesgarten erinnern, richteten “Naturschutzgebiete” ein, hier haben sie versucht, den Paradiesgarten wiederzufinden, aber sie besetzten diese Orte nicht mit Menschen. 

Die Stärkeren haben die Schwächeren unterdrückt, so wie die Natur und die Frauen haben sie auch sich selbst ins Joch gespannt. Sie ließen die anderen produzieren und aßen selbst. Das Essen und die Hilfe haben sie mit Geld bemessen. Sie haben nur für das Geld gelebt. Sie schmolzen die Steine und die Erde der Natur, entwickelten kontrollierte Maschinen. Die Maschinen reichten nicht aus, schmolzen die Bausteine des Lebens und formten diese. Sie schufen das Leben erneut und haben sich an die Stelle Gottes gesetzt.

“Ihr dient nur Götzen statt Allah, und ihr ersinnt eine Lüge. Jene, die ihr statt Allah dient, vermögen euch nicht zu versorgen. Sucht darum bei Allah die Versorgung und dient Ihm und seid Ihm dankbar. Zu Ihm werdet ihr zurückgebracht werden.” 

(Kuran – Ankebut, 29, 17)

Wir lebten in einem Paradies voller Früchte, aber wir wurden daraus vertrieben. Dann haben wir eine zweite Chance bekommen. Wir kehrten in ein neues Paradies zurück, die Erde. Jetzt haben wir noch eine Chance…

Heilige Bücher wurden uns gesendet, weise Menschen geschickt. Diese haben uns immer wieder von einer umweltfreundlichen Lebensweise erzählt. Wir ignorieren die Grundgesetze der Natur, wir vergessen das richtige Leben, wir halten uns für Gott. Wird diesmal die Frucht eine faule Frucht sein? Gott weiß, diesmal können wir kein anderes Paradies haben, wenn wir aus unserem jetzigen Paradies vertrieben werden.

“ 8. Wenn die Sterne erlöschen

9. und der Himmel sich öffnet

10. und wenn die Berge hinweggeblasen sind

11. und die Gesandten zu ihrer vorbestimmten Zeit gebracht werden.

12. Für welchen Tag sind (diese Geschehnisse) aufgeschoben worden?

13. Für den Tag der Entscheidung.

14. Und wie kannst du wissen, was der Tag der Entscheidung ist?

15. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

16. Haben Wir nicht die früheren (Generationen) vernichtet

17. alsdann ihnen die späte ren folgen lassen?

18. So verfahren Wir mit den Schuldigen.

19. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

20. Schufen Wir euch nicht aus einer verächtlichen Flüssigkeit

21. die Wir dann an eine geschützte Bleibe brachten

22. für eine bestimmte Fügung?

23. So setzten Wir das Maß fest. Wie trefflich ist Unsere Bemessung!

24. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

25. Haben Wir die Erde nicht zu eurer Aufnahme ge macht

26. für die Lebenden und die Toten

27. und auf sie hohe Berge gesetzt und euch wohlschmeckendes Wasser zu trinken gegeben?

28. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

29. "Geht nun hin zu dem, was ihr verleugnet habt.

30. Geht hin zu einem Schatten, der drei Verzweigungen hat

31. der weder Schatten spendet noch vor der Flamme schützt."

32. Siehe, sie (die Hölle) wirft Funken gleich den Türmen eines Palastes empor

33. als wären sie Kamele von hellgelber Farbe.

34. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

35. Das ist ein Tag, an dem ihnen die Sprache versagt.

36. Es wird ihnen nicht erlaubt sein, Entschuldigungen vorzubringen.

37. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

38. Dies ist der Tag der Entscheidung. Wir haben euch und die Früheren versammelt.

39. Habt ihr nun eine List, so setzt eure List gegen Mich ein.

40. Wehe an jenem Tag den Leugnern!

41. Die Gottesfürchtigen werden inmitten von Schatten und Quellen sein

42. und Früchten, welche sie sich wünschen.

43. "Esset und trinkt in Gesundheit um dessentwillen, was ihr getan habt."

 (Kuran – Mürselât, 77, 8-43)

Örnek duruş: Schalke Sportif Direktörü Horst Heldt Gazprom'a rağmen Greenpeace'i övdü

Bizde sponsorluk ve sponsorların karışması artık genel geçer kural olduğu için, bu örneği özellikle veriyorum, belki "Sosyal Sorumluluk" ve "Pazarlama" departmanlarına kulüpler, STK'lar pabuç bırkmamayı ilke edinirler, şirketler de kendine bu konuda çeki düzen verir diye... Uygar

Basel’de Basel ile Schalke arasında oynanan ve UEFA Başkanı Michel Platini’nin de izlediği Şampiyonlar Ligi maçının dördüncü dakikasında Greenpeace üyeleri, dünya çapında ilgi çeken bir eyleme imza atarken Schalke Sportif Direktörü Horst Heldt’ten Greenpeace’e destek geldi.

Greenpeace aktivisitleri hem UEFA hem de Schalke’nin sponsoru olan Rus Enerji Şirketi Gazprom’un Kuzey Kutbu bölgesindeki buzullarda petrol arama çalışmaları yapmasını protesto ettiler ve açtıkları pankarta “Kuzey Kutbunu kirletme” yazarken Rusya’da şu anda tutuklu bulunan 30 Greenpeace üyesinin de serbest bırakılmasını istediler.

Bu eylemin ardından görüşü sorulan Schalke Sportif Direktörü Horst Heldt, sponsorları Gazprom'un protesto edilmesine rağmen örnek bir duruş sergiledi ve politik konuşmayarak Greenpeace gibi bir örgütün varlığından memnun olduğunu, bu tür örgütlerin insanlık için önemli çalışmalar yapmasını takdir ettiğini ve desteklediğini belirtti.

Basel’in ev sahipliğinde böyle bir olayın gerçekleşmesi üzerine maçın hakemi ve UEFA temsilcisinin olayı raporlarına yazdığı ve UEFA’nın Basel’e ceza vermesinin muhtemel olduğu bildirildi.

Gazprom'un aynı zamanda UEFA'nın da sponsoru olması Basel'e bu protesto eyleminden dolayı verilecek cezayı da şimdiden tartışılır hale getirdi.

Reblogged from:

http://www.totemspor.com/haber/futbol/gazproma-ragmen-greenpeacei-ovdu-021013

haber farkı açısından bir de bu habere bakın... çok daha yavan ve sosyal boyutuna ve Gazprom'un UEFA destekçisi olması nedeniyle Basel'e ceza verecek olmasının etik gerilimleri üzerine tek bir kelime yok

http://www.haberpan.com/haber/greenpeace-sampiyonlar-ligini-basti

Yaşarken Yazılan Tarih : Gezi Direnişi

Gezi Parkı ve direniş eylemlerini kapsamlı şekilde ele alan ve bu nedenle kapatılan NTV Tarih'in Temmuz sayısı internet ortamında yayınlandı.

NTV Tarih'in kapatılmasına neden olan Gezi direnişi sayısı, http://www.yasarkenyazilantarih.comsitesinden yayınlandı. Yaşarken Yazılan Tarih, derginin Gezi direnişini kapsamlı şekilde ele aldığı sayısının kapak konusu olarak belirlenmişti.

Yayınlanmayan sayıda, "Editörden" yazısında Gürsel Göncü, NTV Tarih'in ilk defa bir sayısını tamamen bir konuya ayırdığını ifade ederek, "NTV Tarih olarak bu sayımızı, hadiselerde yaşamını yitirenlere, onların ailelerine, yaralanıp sakat kalanlara, acı çekenlere ve asabı bozulan herkese adıyoruz" diyor.

NTV TARİH dergisinin hazırlanan, dizilip

ancak baskıya verilmeyen ya da az nüsha

basılıp dağıtılmayan sayısı:

 

www.yasarkenyazilantarih.com

Koç University Social Impact Forum is looking for Post Doctoral Research Fellows

Bana gelen bir güzel haberi paylaşıyorum - sosyal inovasyon ve sosyal girişimcilik Türkiye'de gelişimine devam ediyor - Uygar

Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı tarafından altyapısının oluşumuna destek verilen Koç Üniversitesi Sosyal Etki Forumu (KÜSEF) bünyesine Doktora Sonrası Araştırma Görevlisi dahil edilecektir. İlgilenen adaylar Koç Üniversitesi Sosyal Etki Forumu ve başvuru hakkında detaylı bilgiyi İngilizce olarak aşağıda bulabilirler.
 

Koç University Social Impact Forum is looking for Post Doctoral Research Fellows

September 2013-September 2015

Post Doctoral Research Fellow Position at Koç University Social Impact Forum 

Location: Koç University Rumeli Feneri Campus, İstanbul, Turkey

Koç University Social Impact Forum (KUSIF ) was founded in November 2012 to foster social innovation through education, research, and collaboration to create social impact.

KUSIF invites applications for two postdoctoral research fellows to enhance its research efforts on social impact measurement. The position will be held for a 24-month period, from September 15 2013 to September 15 2015.

We are looking for motivated scholars with an international vision whose research interests are compatible with the Forum's orientations. They will work under the supervision of the Forum's Academic Director under KUSIF, and will be affiliated with KUSIF Team. The work environment will be in English.

Roles and responsibilities:

1. managing and contributing / or developing to specific research projects on social impact measurement within the Forum's agenda
2. managing and contributing / or developing social impact measurement frameworks and social impact indexes for the use of the social organizations and private sector. Sector-specific impact metrics could be also developed for more focused social impact generation.
3. managing and contributing to the production of case studies
4. contributing to the dissemination of research findings, in particular through peer-reviewed publications and conferences
5. contributing to the organization of research seminars, workshops, and conferences
6. preparing additional project proposals for national and international funding agencies.

Qualification requirement: 

• PhD in management, economics, sociology, psychology, educational sciences, or related fields
• Expertise with the use of a broad array of data collection methods, qualitative and quantitative research methods
• Research interests compatible with the orientations of the Forum
• Knowledge of and interest for the field of civil society, social entrepreneurs, etc.
• Ability to publish research in high quality publications
• High competence in English
• Be able to demonstrate a developing record of research; and will have excellent communication and organizational skills. 

Interested applicants should submit inquiries and applications electronically to Gonca Ongan, gongan@ku.edu.tr, by latest September 01, 2013 (applications will be processed on a rolling basis):

• Cover letter and a research statement
• Curriculum vitae
• Writing Samples (preferably copies of published work)
• Two reference letters (e-mailed directly by referees to the address above)

Admitted Fellows are offered:
- Salary
- Office space and laptop
- Free housing nearby campus
- Private health insurance
- Coverage of expenses to participate in scientific conferences

KOÇ UNIVERSITY SOCIAL IMPACT FORUM 

Koç University Social Impact Forum (KUSIF ), located in Istanbul at Koç University Rumeli Feneri Campus, was founded in November 2012 to foster social innovation through education, research, and collaboration to create social impact.

KUSIF is structured to be both "the Research and Practice Center" and "the Social Innovation Catalyzer." KUSIF has a mission of creating, measuring and communicating social impact.

In this regard, KUSIF has three objectives:

• Creating sustainable programs and local stakeholder networks to generate social impact through collaborative action
• Measuring social impact by developing metrics & evaluation tools
  • Become the resource for assessment in the region
  • Leading efforts toward comprehensive situational assessment of Turkey's social impact efforts
• Communicating results and knowledge about social impact creation through publications, regular events, our visionary speaker series, and our annual symposium

KUSIF works closely with the Research Centers at KU to add nuances of social impact development & assessment to existing efforts. KUSIF will serve as a platform for research in various social innovation topics and social impact measurement, especially about Turkey. Additionally, KUSIF will carry out its activities in collaboration with specialists or organizations in different disciplines and backgrounds. Stakeholders of KUSIF are Koç University (Students, Faculty Members, Staff and Alumni); Social Sector (NGOs; Public Institutions; Social Entrepreneurs); Private Sectors(Enterprises, Entrepreneurs, Intrapreneurs.)

At present, KUSIF has the Executive Board consisting of 5 members:

• Professor Zeynep Aycan, Academic Director of KUSIF, Director of Graduate School of Social Sciences and Humanities
• Professor Zeynep Gürhan Canlı, Director of Graduate School of Business
• Professor Önder Ergönül, Faculty Member, School of Medicine
• Ayşe İnan, President of the Executive Board, Director of International Programs,
• James Halliday, International Coordinator for Strategic Advancement.

As a team, KUSIF has the Managing Director, Gonca Ongan; Assistant Project Specialist, Kazım Yılanlıdağ and as well as student interns, work studies, student volunteers. KUSIF will increase its human resource progressively.

Arı kampanyasında büyük başarı!

Şahane, haber :) - Uygar

Sevgili şahane Avaaz topluluğu, Başardık -- Avrupa arı katili pestisitleri yasakladı!! Bayer gibi mega şirketler bunu engellemek için ellerinden geleni yaptı ama halkın iradesi, bilim ve iyi yönetişim galip geldi!! Bayer'in Köln'deki merkez ofisi önünde yapılan arı "ölme" eylemi Konuyla ilgili uzman bir koruma örgütü olan Buglife'dan Vanessa Amaral-Rogers söyle diyor: "Oy farkı çok azdı ama Avaaz üyelerinin, arı yetiştiricilerinin ve diğerlerinin kitlesel olarak harekete geçmesi sayesinde biz kazandık! Bu sonuca, bakanlara yapılan telefon ve e-posta bombardımanı, Londra, Brüksel ve Köln'deki eylemler ve 2,6 milyon imzalı dev dilekçeyle ulaştığımızdan eminim. Avaaz ve arıları kurtarmak için deli gibi çalışan herkese teşekkürler!" Arılar gıdalarımızın üçte ikisini tozarıyor -- o yüzden bilim insanları arıların sessiz sedasız, korkunç bir hızla öldüklerini fark ettiklerinde Avaaz derhal harekete geçti ve amacımıza ulaşıncaya kadar azimle mücadele ettik. Bu hafta elde edilen zafer iki yıl boyunca bakanları mesaja boğmamız, arıcılarla birlikte örgütlediğimiz ve medyanın ilgisini çeken protesto gösterileri, yaptırdığımız kamuoyu araştırmaları ve örgütlediğimiz daha bir çok şeyin sonucunda mümkün oldu. İşte hep birlikte bunu nasıl başardığımızın özeti: Fransa'ya destek. Ocak 2011'de, ölümcül neonikotinoid pestisitlere koyduğu yasaktan vazgeçmemesi için Fransa'ya çağrı yaptığımız dilekçeyi 1 milyon kişi imzaladı. Avaaz üyeleri ve arıcılar Fransa tarım bakanıyla görüştü ve yoğun şirket lobisine karşı durabilmesi ve yasağı devam ettirerek diğer Avrupa ülkelerine güçlü bir mesaj vermesi için talebimizi radyo televizyonlar aracılığıyla dile getirdik. Dev balon arı Bernie 2,6 milyon imzalı dilekçemizi Brüksel'e iletmemize yardım ediyor Sektörle doğrudan mücadele. Bayer en az üç defa yıllık toplantılarında Avaaz ve müttefiklerinin protestolarıyla karşı karşıya kaldı. Bu pestisit devinin yöneticileri ve yatırımcılarını toplantılarda arıcılar, güçlü bir arı uğultusu ve 1 milyondan fazla kişinin biliminsanlarının arılar üstündeki etkilerini tespit edene kadar neonikotinoidlerin kullanımının yasaklanması çağrısını taşıyan pankartlar karşıladı. Hatta Avaaz toplantı sırasında da bir sunum yaptı ama Bayer 'hayır' dedi. Bilimin dikkate alınmasını sağladık. Ocak ayında Avrupa Gıda Güvenliği Dairesi üç pestisitin arılar için kabul edilemez oranda riskli olduğuna karar verdi ve biz de Avrupalı politikacıların kendi uzman bilim insanları bulguları doğrultusunda harekete geçmeleri için devreye girdik. Yeni dilekçemiz hızla 2 milyon imzaya ulaştı. AB'li karar vericilerle yapılan çok sayıda görüşmenin ardından, Avaaz dilekçemizi AB'nin Brüksel'deki merkezine iletti. Aynı günün ilerleyen saatlerinde Komisyon iki yıllık bir yasak önerisini gündeme getirdi! Arıcılar büyük dilekçemizin Downing Street'e iletilmesine yardım ediyor Fırsatların değerlendirilmesi. Arıları kurtarma mücadelesi Şubat ve Mart aylarında hız kazandı. 27 AB üye ülkesi yasak önerisiyle ilgili kararlarının ne olacağını düşünürken, Avaaz üyeleri AB çapında harekete geçmeye hazırdı. Tarım devleri Britanya ve Almanya evet oyu vermeyeceklerini söylediklerinde Avaaz, Almanya ve Britanya vatandaşlarının büyük çoğunluğunun yasağı desteklediğini gösteren kamuoyu araştırmalarını yayınladı. Ayrıca, Avaaz üyeleri AB Tarım Bakanlarına yaklaşık yarım milyon e-posta gönderdi. Sektör lobicileri yerine yurttaşlarla ilgilenmekten korktuğu anlaşılan Britanya bakanı Owen Paterson "siber saldırı"ya uğradığından şikayet edince gazeteciler bunu bizim lehimize bir habere dönüştürdü! Ve Brüksel'deki 6 metre boyundaki arımız Bernie bir kez daha devreye girdi -- görüşmecilerin son aşamaya geldikleri sırada dilekçemizi iletmek için oldukça etkili görsel bir yöntem! Gazeteciler Bernie'nin başına üşüştü ve İspanya bakanlığının giderek daha fazla bilimden yana tutum alması ve tutumunu değiştirmesine yardımcı olduğumuzu duyduk. Ama yasağın kabul edilmesi için gerekli oy çoğunluğuna ulaşamadık. Arı Bernie The Independent haberinde Kırmızı ışığı yeşile çevirmek. Nisan ayında arıları kurtaracak öneri Temyiz Komitesine gönderildi; bu da bizde birkaç ülkenin daha tutumunu değiştirebilmek için bir umut yarattı. Son etapta Avaaz Çevresel Adalet Vakfı, Dünya Dostları ve Pestisitlere Karşı Eylem Ağı gibi gruplarla ve arıcılar ve arıları seven modacılarla biraraya gelerek Britanya parlamentosu önünde bir eylem organize etmek için çalışmaya başladı. Almanya'da arıcılar hükümete yönelik kendi Avaaz kampanyalarını başlattılar ve sadece iki günde 150,000 Almanya vatandaşının imzaladığı dilekçeyi kısa süre sonra Köln'e ilettiler. Macaristan'ın son dakikada işi bozan bir değişiklik önerisine cevaben Avaaz farklı başkentlerde bir kez daha bakanlara telefon yağmuru başlattı ve arı Bernie'yi yeniden Brüksel'e götürdü. Pestisit şirketleri ülkeye gelen yetkililerin aklını çelmek için havaalanlarına ilanlar yerleştirdi ve radyo TV'lerden yabani çiçek ekilmesi gibi farklı yöntemler önermeye başladı. Ama bu şık mesaj mekanizması dikkate alınmadı; önce Bulgaristan sonra -- büyük sürpriz -- Almanya tavırlarını değiştirdi ve bu hafta, AB üyelerinin yarıdan fazlasının yasak lehine oy kullanmasıyla, kazandık! Bu başarıya ulaşmak uzun erimli bir mücadeleydi ve bilim insanları, uzmanlar, bize yakın duran yetkililer, arıcılar ve kampanya ortaklarımız olmasaydı bu mümkün olamazdı. Hep beraber elde edilmesine yardımcı olduğumuz sonuçtan gurur duyabiliriz. İnanmış bir arı aktivisti olan, Dünya Dostları Pestisit ve Tozlaştırıcılar Birimi başkanı Paul de Zylva şöyle dedi: "Hem internet üzerinden hem sokaklarda insanları harekete geçiren milyonlarca Avaaz üyesine teşekkürler. Hiç şüphesiz Avaaz'ın devasa dilekçesi ve yaratıcı kampanyaları bizim ve diğer STKların çalışmalarını destekleyerek bu sonuca ulaşmamıza yardımcı oldu." Şimdi, dünyanın en kıymetli ve önemli varlıkları için açılan bu yaşam alanını kutlama vakti. Ama AB yasağı sadece iki yıllık daha fazla inceleme yapılabilmesi için. Ve tüm dünyada arılar, kendilerini dermansız kılan ve akıllarını karıştıran pestisitlerin yanı sıra, toprağı işleyip yaptığımız inşaatlar yüzünden habitatlarından oldukları için ölmeye devam ediyor. Avrupa'da ve tüm dünyada etkin bilimsel yöntemlerle tarım yapılması ve çevre politikalarının devreye girmesini sağlamak için yapılması gereken daha çok şey var. Ve bu iş için bizim topluluğumuz biçilmiş kaftan. :) Umut ve mutlulukla, Ricken, Iain, Joseph, Emily, Alex, Michelle, Aldine, Julien, Anne, Christoph ve tüm Avaaz ekibi Not: Bunu devam ettirelim -- hepimizin meselesi olan konularla ilgili hızlı, farklı taktikler kullanarak kampanyalar yapabilmemiz için katkıda bulunun: https://secure.avaaz.org/tr/bees_victory/?byxIMab&v=24721 KAYNAKLAR Arıların macerası ve Avaaz'ın rolü yüzlerce haberde dile getirildi. Aralarından bazılarını sizin için seçtik: Arılar için pestisit yasağı (Yeni Asya) http://www.yeniasya.com.tr/haber_detay2.asp?id=54480 Arılar Avrupa'yı ikiye böldü (AB Haber) http://www.abhaber.com/haberler/haber/haberler/abde-bal-arilarini-kurtarma-girisimi-049667 Ab arıları korumak için pestisitlere sınırlama getirdi (Show Haber) http://www.showhaber.com/ab-arilari-korumak-icin-pestisitlere-sinirlama-getirdi-666821h.htm Arı yetiştiricileri pestisidlere karşı ulusal protesto düzenlediler (Bulgaristan Radyosu) http://bnr.bg/sites/tr/Lifestyle/ScienceAndNature/Pages/220413ari-yetistiricileri.aspx AB komisyonu arılar için kararlı (Hür Haber) http://www.hurhaber.com/haber/ab-komisyonu-arilar-icin-kararli/551040 Arıları kurtar: Göstericiler pestisit yasağı için Parlamento etrafında uğulduyor(İngilizce) (Mirror) http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/save-bees-protesters-swarm-around-1855996 AB arı nüfusunun azalmasından sorumlu pestisitleri yasaklıyor (İngilizce) (Al Jazeera) http://www.aljazeera.com/news/europe/2013/04/2013429133837540126.html

Küresel Çevre Yönetişiminde Vatandaş Gücü - Uygar Özesmi

Küresel Çevre Yönetişiminde Vatandaş Gücü

Dr. Uygar Özesmi

Krizin derinliği

Günümüzde çok derin ve küresel bir yönetişim krizi yaşıyoruz. Artık gezegenin insan hakları bağlamında adaletli ve merhametli yönetilip yönetilmediği sorusu önemini yitirdi, çünkü yönetilemediği bariz bir şekilde ortada. İnsanlar, gezegenimiz tarihinde, hatta jeolojik zamanda dahi görülmemiş bir hızda atmosfer kimyasını değiştiriyor; gezegeni insanlar için yaşanmaz hale getirirken bir yandan da diğer canlılar için biyolojik bir soykırımın sorumlusu.

Dünyanın en saygın bilim adamları, bugün içinde yaşadığımız vahşeti bize bütün çıplaklığıyla anlatıyor. 2007’de Bali’de Birleşmiş Milletler İklim Konferansı’nda gençler kürsüye çıktı ve “kral çıplak” dedi. Bilim adamları, çocuklar, gençler, toplumu sorgulayanlar, aydınlar çağın farkındaydı. Dünya genelinde ekonomik, sosyal ve ekolojik felaketleri tetikleyecek tehlikeli iklim değişikliğine hızla yaklaştığımızı görüyor ve bunu haykırıyorlardı. Çocuklarımız, hatta biz bile, tehlikeli iklim değişikliği yani küresel ortalama sıcaklığın 2 santigrat derecenin üstüne çıkması durumunda büyük acılar çekebiliriz. Buna rağmen, Bali’de başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi için bağlayıcı, yüksek hedefli ve adil bir uluslararası antlaşma süreci, 2009 Kopenhag fiyaskosundan sonra Cancún, Durban, Doha derken 2013’te hala bir sonuca bağlanmış değil. Felaketler vurmadan bağlanacak gibi de görünmüyor. Dolayısıyla ciddi bir küresel yönetişim krizinin içindeyiz. Bir yönetişim krizi olmasa hala varil varil petrol ekonomiyi ateşlemezdi; arabalarda yakılan milyonlarca varil petrol atmosferi kirletip iklimleri değiştirmezdi; üretim zincirinde fabrikalardan çıkan milyonlarca varil zehirli atık dünyamızı ve bizi zehirlemezdi.

Bir yönetişim krizi var çünkü Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre hayvancılık sektöründen kaynaklanan sera gazı salımları yüzde 18. Yani küresel iklim değişikliğinin yüzde 18’inin sebebi et, süt ve yumurta ürünleri. Hâlâ sığırların beslenmesi için ormanlar yakılıp yerine mısır ve soya fasulyesi tarlaları açılıyor. Yakılan ormanlar ayrıca sera gazı salımına neden oluyor ve bu bölgelerdeki biyoçeşitlilik azalıyor. Mevcut tarım arazilerinin yüzde 30’u ise hayvan yemi yetiştirilmek üzere ekiliyor. Peki FAO bunu neden önleyemiyor?

Ne demokratik ve totaliter hükümetler, ne uluslararası örgütlerler ne de uluslararası antlaşmalar gezegendeki tehlikeli gidişatı önlemiyor, aksine her geçen gün hızlandırıyor. Sera gazı salımları hala hızla artıyor, yılda 140 bin canlı türünün yeryüzünden silindiği tahmin ediliyor, dünya nüfusu geçen yüzyıla oranla 3 kat artmasına rağmen, suyun kullanımı 6 kat arttı. Bu gidişle 2050’de temiz ve yeterli suya erişim tamamen ortadan kalkacak; hatta sadece tatlı su problemleri ile karşılaşmayacağız, denizlerdeki bütün balık stoklarının da çökeceği tahmin ediliyor.

Yeni yönetişim yapıları

Hükümetlerin ve uluslararası kuruluşların bu problemleri ortadan kaldıramayacağı ortaya çıkmış durumda. Bu yapılar, her ne kadar, iklim değişikliği, ekonomik adalet ve finansal kurumların topluma hesap vermesi konusunda etkili olamasalar da çalışmalarını sürdürmelerinin bir zararı yok. Hatta, bazı sivil toplum kuruluşları, bir sonuç çıkar umuduyla, bu süreçlere katılıp, baskı yapmayı sürdürüyor. Ancak, pek çok sivil toplum kuruluşu, genel eğilime göre “yeter ki gölge etmesinler başka ihsan istemez” diye düşünüyor. İnsan ve doğa hakları alanında çalışan ulusal ve uluslararası sivil toplum örgütleri ve halk hareketleri tarafından çözümün artık ancak mevcut sivil toplum örgütlerinin çabaları, yeni doğacak yapılar ve tabandan bir hareketle çözülebileceği yoğun kabul görüyor.

Girişimci bireyler ve sivil toplum kuruluşları artık çevrim içi teknolojileri kullanarak yeni örgütlenmeleri ve çözümleri yeni yapılarla üretiyorlar. Toplumsal hareketler ve özellikle çevrim içi (online) seferberlikler yeni vatandaş hareketlerinin yükselişte olduğunu gösteriyor. Tarihte son 3 yıldır güçlenen çevrim içi teknolojiler ve araçlar sayesinde insanları toplumsal değişim için seferber etmek hiç bu kadar kolay olmamıştı. Küresel ve yerel çevre sorunlarının bütün toplumun yaşam kalitesini düşürdüğü ve artık küresel iklim değişikliğinin bütün insanlığı ve medeniyeti tehlikeye soktuğu günümüzde, teknolojiyi sorgulamak kadar doğal bir şey olamaz. Nitekim internet teknolojisinin çıkışı sorunun derinlerinden, hatta çekirdeklerinden birinden geliyor. İnternet, ilk olarak, balistik nükleer füze tesisleri arasında iletişimi sağlayacak bilgisayarlar için ileri askeri araştırma enstitülerinde geliştirildi. Teknolojiyi kullanma biçimimiz ve teknolojinin olanaklı kıldığı kontrolsüzce tüketmeye dayalı endüstriyel devrim, bugün yaşadığımız büyük sorunların en önemli nedenleri arasında. Ancak, bu araç bugün hala kötülükler için kullanılmaya devam ederken aynı anda önemli bir özgürleşme ve kurtuluş aracı olarak da ortaya çıkıyor.

Ortaya çıkan bu yeni modellerden, hatta belki yapılardan birisi Change.org. Change.org çok basit görünen ancak temelden dönüştürücü bir misyonla ortaya çıkıyor, amacı insanlara çevrelerinde görmek istedikleri değişimi yaratabilmelerine olanak sağlamak için güç verecek bir araç sunmak. Bunun sonucunda oluşması tahayyül edilen dünya, değişimin insanların günlük yaşamının bir parçası olduğu ve hiç kimsenin kendisini çaresiz hissetmediği bir dünya. Vatandaşların her konuda harekete geçerek, yetkilileri zorlayarak, yetkililerin vatandaşlara karşı doğrudan sorumluluklarını yerine getirdikleri bir gelecek. Dünyanın içinde bulunduğu yönetişim krizinden çıkmanın yollarından biri, belki mevcut demokrasi anlayışını seçimlerden seçimlere yaşanılan veya büyük şirketlerin güdümünden ve lobi çalışmalarından etkilenen bir sözde demokrasiden kurtararak gerçek demokrasiye doğru yol almak.

Change.org’da şu anda 30 milyondan fazla insan bulunduğu ve bu insanların toplumsal değişim için her gün 1000’in üzerinde açılan kampanyada imzalarıyla etkin olduğu düşünülürse, buradaki taleplerin toplumu tamamen tabandan, halkın istediği şekilde şekillendirebileceği düşünülebilir. İnsanlar bir araya geldiğinde dünyanın hem en basit hem de en güç problemlerini beraberce çözebilirler. Unutmamak gerekir ki, yerelde başlayan küçük değişimler de bir araya geldiklerinde büyük değişimleri oluşturabilirler. Bir zamanlar “arka bahçemde istemem” kampanyalarının sosyologlar ve hatta çevre hareketi tarafından küçümsendiğini hatırlamak gerek. Ancak biraz daha derin düşünecek olursak, herkes bir araya gelerek arka bahçesinde kömürlü termik santral değil, bunun yerine yenilenebilir enerji isterse; bunun sayesinde dünyada kömürlü termik santraller yapılmaz ve yerine yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği politikaları gelir. Bu sayede, büyük ölçüde iklim değişikliği sorunu çözülmüş olur. Buna ek olarak bütün kentlerde vatandaşlar ulaşım politikalarına dair bisiklet dostu ve toplu taşıma odaklı politikalar isterse, zincirleme kampanyalarla kentleşme politikalarında ciddi bir değişim yaratabilirler. Bunun için öncelikle yerel yönetimlerin vatandaşlarını dinlemeleri gerekiyor. İşte bunu yapabilecekleri en güzel mecralardan birisi, Change.org. Türkiye’de Change.org’un 400.000 (Nisan 2013'de) üyesi var ve bu üye sayısı her ay 40.000 kişi artıyor. Bu insanlar gelecekleri için, hayatlarına dair doğrudan ses çıkartan ve çekinmeden imza atan yüzbinlerce, belki yakında milyonlarca insan.

Türkiye’de bu insanların yarattığı değişime dair güzel örnekler ortaya çıkmaya başladı bile... Bisikletli ulaşım politikalarına örnek olarak, bisikletli ulaşım için toplumsal hareketler, Change.org’da açtıkları kampanyayla Kadıköy’deki bisiklet yolunun motorlu araç sahiplerinin baskısına rağmen sökülmesini engelledi. İzmir’de bisikletliler daha önce yasak olan, bisikletlerin metroya binebilmesi için gereken izni çıkarmayı başardı. Bisiklet kazalarının önlenmesi için, yine İzmir’de, kanalizasyon mazgallarının yönü değiştirilerek paralel konumdan dik konuma getirildi ve bundan sonra İzmir’de yol yapımları, çapraz mazgallarla bisiklet dostu olarak tasarlanacak. Hali hazırda ülkenin 8 değişik kentinde bisiklet yolları yapılması için belediyelere yönelik kampanyalar yürüyor. Yine, vatandaş katılımına duyarlı olan Kadıköy Belediyesi’ni ele alacak olursak, açılan kampanyalar sonucunda bütün çocuk parkları engelli çocukların kullanımına uygun olarak yeniden şekillendirilecek. Moda parkı ise betonla kaplanması planlanırken, parkın toprak zemin olarak kalmasına yönelik kampanya sayesinde, inşaat aşamasına gelmiş olmasına rağmen proje değiştirildi. Bu örnekleri çoğaltmak mümkün. Geleceğin politikacıları ve yerel yöneticileri, artık sorumlu oldukları halkın öfkelenmemesi ve isyan etmemesi için, geleceği onların istedikleri doğrultuda yaratmak için onların sesini dinlemeleri gerekiyor. Bu bağlamda, yeni internet teknolojilerinin de yardımıyla temsili demokrasiden hızlı bir biçimde katılımcı demokrasiye geçişi görmeye başlayacağız. Bu yönetişim krizini aşmanın en önemli bir aracı aktif vatandaşlık. Yönetime ve kararlara aktif katılım daha önce köy bazında varken, kentleşme ve ulusallaşma süreci içinde bu gücü halk kaybetti. Bu yeni çağda, aktif katılımın yeniden doğacağını öngörebiliriz. Buna güzel bir örnek, yakın zaman önce İzlanda’da halkın tamamının katılımıyla gerçekleştirilen anayasa sürecidir. Hem yerel hem de ulusal düzeyde, politikalara kitlelerin eğiliminden uzak karar verilemeyeceği gerçeği her gün güçlenecek. Birleşmiş Milletler’e bağlı örgütler de eninde sonunda ulusal düzeyde gerçekleşecek bu değişime uyum sağlamak zorunda kalacak.

Yeni bir Sosyal Antlaşma

Bütün bu gelişmeler ışığında yeni bir sosyal kontratın, bir sosyal antlaşmanın gerekliliği bütün çıplaklığıyla ortada, çünkü eninde sonunda bu toplumsal hareketlerin ve eylemlerin taleplerini mevcut yerel, ulusal ve küresel kurumların yerine getirmesi gerekiyor.

Bu gereklilikten yola çıkarak Eylül 2012’de CIVICUS Dünya Kurulunda “Yeni Bir Sosyal Antlaşma için Montreal Sivil Toplum Taahhütleri” oluşturularak ilan edildi. Bu yeni antlaşmaya göre katılımcı, yani herkesi dahil eden, demokratik ve adil bir yeni antlaşma için sivil toplumun neler yapması gerektiği ortaya kondu. Buna göre, sivil toplumun internet teknolojilerinden gelen yeni imkanları da kullanarak, alışılagelmişin dışında ve akıllı, yatay ve uzlaşıya dayalı birlikler oluşturarak bağlantı kurması, ağlar ve işbirlikleri yaratması gerekiyor. Bu bağlar sadece kurumsal sivil toplum kuruluşları arasında değil, özellikle yeni sosyal hareketler ve grupları kapsamalı, zira değişimin yeni sesi buralardan geliyor. Sosyal hareketlerin başarıya ulaşması için, internet teknolojilerinden faydalanırken bir yandan da bunu eski yöntemlerle bağdaştırmak son derece önemli. Çevrim içi eylemler özellikle çevrim dışı eylemlerle birleştirilmeli ve bağdaştırılmalı. Burada kullanılan bütün teknolojilere erişimi bulunmayanlar ve özellikle ekonomik adaletsizlikler yüzünden erişimi kısıtlı olanlar ve dışlanmış toplumu dahil edecek başarılı yöntemler geliştirilmeli. Dikkat edilmesi gereken bir örnek olarak, Dijital Ayrım (Digital Divide) kavramı verilebilir. Bahsettiğimiz küresel süreçlerde yerelin önem kazanmasına paralel olarak, insanların sivil topluma gerçek katılımını sağlamanın ilk adımı yerel ve gönüllü katılıma önem vermekten geçiyor.

Sivil toplumun taahhütleri kapsamında, toplumla ve özellikle yerel ilgi sahipleriyle olan etkileşimden doğan veriler ve görüşler sivil toplum kuruluşlarına ayna olmalı. Etkileşimden doğan görüşler, sivil toplumun yönelimlerini yeniden oluşturmalı ve canlandırmalı. Bu bağlamda, sosyal ve politik açıdan dışlanan grupların, özellikle kadınların, gençlerin, çocukların ve azınlıkların sesini ve sorunlarını göz önünde bulundurmak ve onları bu sürece dahil etmek öncelikli olmalı. Dahil ederken herkesin korunaklı alanlara, süreçlere, gelişime ve yükselmeye erişimlerinin olmasını sağlamak gerekiyor.

Toplumsal katılımı sağlarken sivil toplumun kendisine ilişkin alanları da korumayı ihmal etmemlidir. Bu alanları korurken uluslararası destekler ve işbirlikleri önem kazanır, eylemlerin de kendini ulusalda ve yerelde güçlü bir biçimde göstermeye devam etmesi gerekir.

Yerelde, dinamik bir alanda ve çeşitli ilgi sahipleri ile çalışırken elleri kolları bağlayan bir rölativizme de kapılmamak gerekiyor. Bu açıdan Montreal Taahhütleri kapsamında önerilen insan hakları çerçevesinde çalışırken, insanların onuru, özgürlüğü, adaleti ve eşitliği için haklar üstüne odaklanmak gerektiği aşikar. Sivil toplum çalışmaları bilgiye dayanırken bir yandan da bu bilgi, düşünce ve uygulamalar yereldeki toplulukların kendisinden gelmeli. Bilgi, kendi bağlamında ve ilgili olduğu kişilerce üretilmeli.

Yine taleplerin toplumsal ve doğal fayda üzerine kurulmasından yola çıkarsak sivil toplumun sürüdürülebilirlik konusunu merkeze alması gerekiyor. Merkeze almak için de kalkınma ve zenginlik kavramları yeniden tanımlamak şart. Sonuçta, gezegenin yönetişim krizine çare olarak her alanda biyolojik çeşitliliğin ve doğanın korunmasını önceliklendirmek gerekiyor.

Yeni Sosyal Antlaşmanın Yönetişim Ekseni

Sivil toplumun mevcut yönetim kurumlarından beklentileri, kararların ve politikaların arz yerine talep tarafından şekillendirilmesi olmalı. Tükenmekte olan her türlü kaynakta talebi yönettiğimiz takdirde doğaya zarar vermenin önüne geçebiliriz. Bu açıdan hem sivil toplumun hem de devlet kurumlarının kendilerine kaynak sağlayan kurumlara, örneğin vakıflara, bankalara ve uluslararası finans kuruluşlarına değil, vatandaşlarına karşı sorumlu olması gerekiyor.

Sivil toplum kuruluşlarının da devlet ve vakıf fonlarına olan bağımlılığını azaltması, hatta mümkünse kaldırması ve her halükarda fon kullanımında tamamen şeffaf ve bağımsız hareket etmesi şart. Fon kaynakları açısından da sivil toplumun artık topluma dönerek yaygın desteklere ve kitle fonlarına (crowdfunding) yönelmenin yollarını araması gerekiyor.

Sivil toplum mevcut kurumlarla veya sistemin kendisiyle olan mücadelesinde sonuç alabilmek için yaratıcı, yenilikçi ve stratejik olmalı ve de gücünü kullanırken soruna doğru noktalardan girmeli, kırılma noktalarına ve kaldıraçlara odaklanmalı.

Özel sektörle, yani kâr amacı güden şirketlerle olan ilişkisinde dikkatli olmalı ve bunun getirisi olduğu kadar götürüsü de olabileceğini görmeli. Bununla beraber, sivil toplumun yeni gelişmekte olan ve gitgide güçlenen sosyal fayda şirketleri ve sosyal girişimlerle daha sıkı işbirliklerine giderek, mevcut sorunun önemli nedenlerinden olan kâr ve ekonomik büyüme odaklı özel şirket yapılarına alternatif olarak doğan bu yeni ekonomik yapılarla güçlü ilişkiler kurması gerekiyor. Bu ilişkilerin de aynı dikkatle, ancak ortak fayda yaratacak şekilde örgütlenmesi, giderek büyüyerek ekonomik etkinlikler alanında çoğunluğa geçmesi için de çaba sarf etmeli. Hatta sivil toplumun kendisi sosyal girişimler alanına girerek yeni oluşumları destekleyecek kurumları kurması dahi söz konusu olabilir. Buna örnek olarak, Türkiye’de dernek iktisadi işletmeleri vasıtasıyla, normalde özel sektörün etkin olduğu alanların dernekler tarafından doldurulması da söz konusu olabilir. Son bölümde bu fırsatlara daha geniş olarak değinmeye çalışacağım.

Son olarak ise, gerek devlet kurumlarıyla, gerek özel sektörle olan ilişkisinde sivil toplumun çok alışık olmadığı diplomasi ve pazarlık güçlerini geliştirmeli ve her türlü ilişkiye doğru güç analizleri yaparak girmeli.

Yeni Yapılar Yeni bir Yönetişimi Gerektiriyor

Ortaya çıkan büyük küresel yönetişim krizinde ataletin bedeli çok büyük. Bu yazıda krizin küresel algısına Bali’den başlamıştık - her ne kadar daha önceye dayansa da. Bali’de açılış konuşmalarında herkesin ağız birliği ettiği “Ataletin bedeli, hareketin bedelinden daha yüksek” söyleminden yola çıkarsak, artık Büyük Değişim’in (Great Transition) başlaması gerektiği ortada.

Sadece 2 yıl kaldı. 2 santigrat derecenin üstüne çıkıp küresel felaketler zincirini durdurmak için 2015 yılında küresel salımların artışının da durması gerekiyor. Zira iklim bilimciler, iklim değişikliğinin yaratacağı felaketlerin önlenmesi için küresel sıcaklık artışını 2 santigrat derecenin altında tutmak zorunda olduğumuzu, başka bir deyişle, atmosferde şu anda 390 ppm olan sera gazı miktarını 350 ppm’in altına indirmemiz gerektiğini söylüyor. 2015 sonrası, gelişmiş ülkelerde salımlarda derin bir kesintiye gidilmeli. Bu ülkeler 2020 yılına kadar en az yüzde 40 indirim sağlamalı. Ancak, şu anda bu en iyi ihtimalle yüzde 20 civarında olacak gibi görünüyor – eğer bir şeyler değişmezse. İnsanlık kurtulacaksa 2050 yılına kadar da ekonominin neredeyse tamamen karbonsuzlaşması gerekiyor.

İklim krizi acil eylem gerektiriyor. Kömür, en çok kirleten fosil yakıt ve tek başına iklimin en büyük düşmanı. Dünyada şu anda planlanan santraller hayata geçirilmeye kalkılırsa 2030 yılında kömürden kaynaklanan karbondioksit salımları yüzde 60 artacak. Nobel Barış Ödülü sahibi Al Gore’un dediklerine katılmamak mümkün mü? “Neden kömür santralleri yapılırken, gençlerin, buldozerleri engellemek için çevresine halkalar oluşturup engellemediklerini anlayamıyorum.”

Bugün gerçekleşmekte olan bundan daha da fazlası. Sadece gençler değil, bütün yerel topluluklar, genci yaşlısı Gerze’de, Bartın’da, İskenderun’da ve ülkenin her yerinde buldozerlere karşı direniyor. Bu açıdan Greenpeace’in Gerze’deki direnişe verdiği destek son derece önemli. Aynı şekilde, Change.org üzerinden Kürce’deki HES’in baraj kapaklarını açmasını sağlayan hem yerel hem ulusal direnişin başarıya ulaşması da bu sürece örnek verilebilir. Yaygınlaşan toplumsal direnişe Change.org’da açılan, ancak henüz sonuçlanmamış kampanyalar arasında Bartın Platformu’nun başlattığı Amasra’da HEMA Termik Santraline karşı mücadele, yine duyarlı vatandaşlar tarafından açılan Afşin Elbistan C ve D termik santrallerine, Çanakkale Lapseki termik santraline, Çaycuma Saltukova termik santraline karşı yürütülen kampanyalar örnek verilebilir.

Öte yandan direniş hareketlerinin yanı sıra tehlikeli iklim değişikliğini önlemenin yolu yenilenebilir enerjide ve enerji verimliliğinde yatıyor. Bunun için Türkiye’de ve nispeten bütün dünyada, içler acısı durumda olan yenilenebilir enerji yatırımlarını en yüksek seviyeye çıkartmak gerekiyor. Bugünün teknolojisi ile uygun ve verimli alanlarda kurulabilecek rüzgâr, dalga ve güneş santralleri şu anda dünyada kullandığımız enerjinin 6 katını sağlayabiliyor – hem de sonsuza kadar! Bunun için de Change.org’da Barış Eceçelik’in yenilenebilir enerji talebiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na yönelik açtığı kampanya ve Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar’ın Türkiye için 100% yenilenebilir enerji isteyen kampanyası örnek verilebilir. Daha önce bahsettiğimiz yeni yönetişim anlayışı çerçevesinde, bu zincirleme kampanyaların ışığında devletin ve ilgili bakanlıkların vatandaşları dinleyerek kömürlü termik santrallerden vazgeçerken, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmaları beklenir. Bunun gerçekleşmiyor olması git gide derinleşen bir yönetişim krizi yaratmakta ve ileride hali hazırda pek çok yerel örneklerini gördüğümüz çok daha geniş toplumsal patlamalara neden olabilir. İnternet üzerinden örgütlenen yeni katılımcı demokrasi platformlarının yönetime ve kararlara katılımını artık devletin kendi işleyişi içine alınması gerekiyor, aynen ileri demokrasilerde sistemin içine alınan sivil toplum kuruluşları gibi.

Krizin Yarattığı Fırsat: Büyük Değişimin Yeni Yapıları

Tarih her yönetişim krizinin beraberinde büyük fırsatlar, kırılma noktaları ve hızlı bir değişim getirdiğini söylüyor. Örneğin Yirminci Yüzyılın başındaki Büyük Buhran (Great Depression), Batıda ve özellikle ABD’de modern sosyal devletin oluşumunu sağladı, ve vahşi kapitalizm nispeten kontrol altına alındı. Tabii günümüzdeki krizin yaratacağı çözüme inanmanın ötesinde, bu krizi avantaja çevirecek mekanizmaların devreye girmesi de gerekiyor. Bu krizin sonucunda Büyük Değişim’in (Great Transition) gerçekleşeceğini, ekonomik büyüme modeline, hatta ideolojisine sırtını dayamış, doğal kaynakları sömüren bir kapitalizm yerine, sosyal ve doğal fayda temelli, döngüsel ekonomiye ve katılımcı demokrasiye dayanan bir yeni dünya düzeninin kuruluşu için adımlar bugünden atılıyor. Bu atılımı sağlayacak olan da vatandaş gücü rüzgarı – belki fırtınası demek gerek. Vatandaş gücünün küresel yönetişim mekanizmalarını tabandan değiştireceğini öngörebiliriz. Bu vatandaş gücünün önemli kaldıraç noktalarına dair önerme niteliğinde birkaç örnek soru soralım:

• ·      Kitle fonlaması (crowdfunding) ve yatırımlarıyla, bireyden bireye güven ve ortaklık kavramı çerçevesinde yeni teknolojileri kullanarak oluşturulacak sistemler, pahalı ve bürokratik bankacılık sektörünü işlevsiz kılabilir mi?
• ·      Vatandaşların ağ üzerinde kurgulayacakları yeni habercilik ve gazetecilik mekanizmaları, belirli güdümler ve sermaye kontrolündeki medya sektörünü işlevsiz kılabilir mi?
• ·      Yaygın veri toplamaya ve yaygın analizlere dayanan katılımcı sivil toplum ve vatandaş bilimcilerinin çalışmaları, ileri teknoloji gerektiren büyük laboratuvarlar haricindeki bilimsel çalışmaları, geleneksel araştırma kurumlarının işlevlerinin bir kısmını üzerine alacak mı?
• ·      Bilim politikaları ve fonlaması devletin savaş endüstrisi başta olmak üzere, ulusal stratejik rekabete dayalı, insan ve doğaya zarar veren teknolojilerin önüne geçecek vatandaş etik kurulları tarafından kontrole alınabilecek mi?
• ·      Üretim sektöründe topluma faydalı ve doğaya zarar vermeyen ürünler, bir yandan vatandaş kooperatifleri tarafından üretilip, küresel adil ve doğa dostu ticari satınalmalar, yenilikçi iletişim ağları ile katılımcı şekilde gerçekleşirken, diğer yandan doğru ve sorumlu ürünler doğrudan müşterisi ile buluşturulabilecek mi?

Büyük Değişim’in gerçekleşmesi için yeni oluşan yapıların güçlendirilmesi, çeşitlendirilmesi ve desteklenmesi gerekiyor. Bütün bu yeni gelişen yapıların gerçekleşmesi için, sosyal ve doğal fayda girişimleri ve özgür internet altyapısının korunması ve geliştirilmesi şart. Sivil toplumun Büyük Değişim’i gerçekleştirebilmesi için savunması gereken en önemli alan, bu nedenle, sosyal ve doğal fayda girişimlerinin hukuksal altyapısı ve internet özgürlüğü. Tarihte toplumsal dönüşüm ve kurgulanan gelecek şimdiye kadar her zaman toplumsal hareketlerle gerçekleşti. Bu sefer de aynı dönüşüm, tabandan yükselen kararlı hareketler sayesinde gerçekleşecek. Ortaya çıkan yeni yönetişim ise, tabiatı itibariyle katılımcı demokrasiye dayanacak ve yaygın ağ sistemleri üzerinden işleyecek. Burada politikacılara, karar vericilere ve geçiş döneminde halen erki elinde tutanlara, bu erki devretmek üzere basiretli bir şekilde yeni dünya düzeninin ve yönetişim sistemlerinin oluşumunu kolaylaştırmak düşüyor.